تب و تشنج در کودکان

 

تب و تشنج چیست و چه زمانی بروز می کند؟

یکی از بیماری هایی که در بین کودکان از شیوع و گستردگی بالایی برخوردار بوده و والدین را نگران کرده است، بیماری تب و تشنج در کودکان است. شایع ترین نوع تشنج در کودکان تشنج ناشی از تب یا تب و تشنج یا febrile seizure  می باشد. شیوع این بیماری در کودکان از ۲ تا ۵ درصد متفاوت گزارش شده است. شایع ترین سنی که کودکان بعلت تب دچار تشنج می شوند،  در سال دوم زندگی و بیشتر از 18 تا 24 ماهگی است.

وقتی کودک در محدوده سنی یک ماه تا ۶ سال به هر علتی دچار تب شده میزان تب نیز بیشتر از 4/38 درجه سانتی گراد باشد و بعلت تب دچار تشنج شود، درصورتی که عفونت مغزی مانند مننژیت یا آنسفالیت نداشته باشد، میزان قند، کلسیم و الکترولیتهای خونی طبیعی باشد و سابقه قبلی حمله تشنج بدون تب یا تشنج نوزادی نداشته باشد، به این حالت بیماری تب و تشنج یا تشنج ناشی از تب گفته می شود.

تب و تشنج بر چند نوع است؟

تشنج ناشی از تب به دو نوع ساده و پیچیده طبقه بندی می شود. وقتی تشنج کمتر از 15 دقیقه بوده، در 24 ساعت تنها یک بار رخ دهد و نوع تشنج به صورت منتشر با درگیری هر دو نیمکره مغز باشد، تشنج ناشی از تب ساده یا simple نامیده می شود. این نوع از تشنج ناشی از تب اغلب خوش خیم بوده و عوارض مغزی ندارند.

اگر تشنج همراه با تب بیشتر از 15 دقیقه بوده، از نوع کانونی بوده و منتشر نباشد و یا اگر در 24 ساعت مکرر اتفاق بیفتد به آن تشنج با تب پیچیده یا complex گفته می شود که مهمتر بوده و بررسی تشخیصی بیشتری نیاز دارد.

علت تشنج با تب چیست؟

تجربه نشان داده است که تب و تشنج در کودکانی بیشتر بروز می کند که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند. همچنین بررسی ها و تحقیقات آزمایشگاهی ثابت نموده است که جهش در ژنهای کانال سدیم، پتاسیم و رسپتور GABA با بروز تشنج ناشی از تب ارتباط دارد.

مواردی مانند وجود سابقه تب و تشنج در فامیل درجه یک یا دو بیمار، شرح حال سابقه بستری بیش از ۳۰ روز در دوره نوزادی و وجود تأخیر تکامل حرکتی و ذهنی در کودک موجب افزایش احتمال ابتلا به تشنج ناشی از تب می شود.

آیا تب و تشنج با بیماری صرع ارتباط دارد؟

تشنج ناشی از تب خطر بیشتری برای ابتلا به صرع ایجاد نمی کند و تنها حدود ۲ تا ۱۰ درصد مبتلایان به تب و تشنج، در طی دو سال بعد مبتلا به صرع می شوند. البته در انواع تب و تشنج ساده خطر ابتلا به صرع کودکان مانند افراد جامعه است مگر اینکه فاکتورهای خطر ابتلا به صرع را داشته باشد که در اینصورت گاه تا 35 درصد آنها دچار صرع می شوند.

فاکتورهای خطر ابتلا به صرع شامل تأخیر تکامل حرکتی و ذهنی، تشنج از نوع کمپلکس، سابقه خانوادگی صرع و بروز تشنج در زمان کمتر از یکساعت از زمان شروع تب می باشد. بیماری تب و تشنج خوش خیم بوده و به جز در انواع حمله طولانی مدت آن عوارض عمده ای ندارد.

مهمترین عوارض تشنج ناشی از تب چیست؟

مهمترین عوارض تب و تشنج، وجود عفونت سیستم مغزی نخاعی است. حدود ۲ تا ۵ درصد کودکان مبتلا به تب و تشنج دچار عفونت سیستم اعصاب مرکزی هستند، لذا اولین اقدام ارزیابی های لازم برای تشخیص مننژیت و آنسفالیت مغزی است.

علایمی که بیشتر در کودکان مبتلا به مننژیت به عنوان مهمترین عوارض تب و تشنج دیده می شود شامل این موارد هستند: مراجعه به کلینیک طی ۴۸ ساعت اخیر، بروز تشنج حین ورود کودک به اورژانس، تشنج جزئی که فقط یک اندام کودک را مبتلا نموده است و وجود سفتی گردن حین معاینه اولیه کودک.

اقدامات تشخیصی در کودک مبتلا به تب و تشنج چیست؟

همانگونه که اشاره شد، مهمترین اقدام تشخیصی در تب و تشنج، تشخیص عفونت داخل مغزی است. برای تشخیص عفونت داخل مغزی لازم است ابتدا اقدام تشخیصی به نام LP انجام شود که بی خطر بوده و سپس مایع مغزی نخاعی برای بررسی به آزمایشگاه ارسال شود.

همه کودکان کمتر از ۱۲ ماه، کودکان ۱۲ تا ۱۸ ماه که بی حال و ناخوش هستند، وقتی تشنج از نوع کمپلکس (بیش از یک حمله در ۲۴ ساعت، زمان تشنج بیش از ۱۵ دقیقه و تشنج کانونی با درگیری یک اندام) باشد و در کودک بالای ۵ سال که برای اولین بار دچار تب وتشنج شود، انجامLP ، برای بررسی مایع مغزی نخاعی لازم است.

آیا در تب و تشنج  انجام نوار مغز و تصویربرداری مغزی لازم است؟

در تب و تشنج اگر بیمار تأخیر تکاملی داشته باشد و نیز در صورت ابتلا به تشنج از نوع کمپلکس به نظر می رسد انجام الکتروآنسفالوگرافی یا نوار مغز بسیار کمک کننده است. انجام تصویربرداری مغزی در موارد معاینه عصبی غیرطبیعی، وجود امواج صرعی در نوار مغز و سابقه تشنج طولانی و پایدار ضروری می باشد.

در ۳۰ تا ۴۰ درصد موارد کودکان مبتلا به تشنج طولانی ناشی از تب (زمان تشنج بیش از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه)، ضایعاتی در ناحیه تمپورال مغزی وجود دارد که در آینده منجر به صرع لوب تمپورال می شود.

درمان تب و تشنج چیست؟

آنچه در درمان بیماران مبتلا به تب و تشنج مهم است بررسی علت تب در کودکان مبتلا و کنترل آن و همچنین مصرف داروهایی مانند دیازپام یا کلوبازام خوراکی حین تب می باشد.

همچنین می توان از ژل دیازپام حین حمله تشنج ناشی از تب استفاده نمود. گاه در بیماران خاصی که فاکتورهای خطر بروز صرع دارند، یا درصورت مشاهده امواج صرعی در نوار مغز و با تجویز پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان داروهایی مانند فنوباربیتال یا سدیم والپروآت تجویز می شود.

ایا امکان درمان اوتیسم با نروفیدبک وجودئ دارد

یا درمان اُتیسم با نوروفیدبک امکانپذیر است؟

برای درمان کودکان مبتلا به اُتیسم، راهکارهای بسیاری ارائه شده است ، که بسیاری از آنها به صورت پزشکی و دارویی می باشد ، در این راستا بسیاری از خانواده ها از این روشها بیزار هستند، نمی خواهند که به فرزندشان دارو بدهند ، پس لازم است برای درمان این اختلال درمانهایی دیگر نیز ارائه گردد. درمانهایی مثل نوروفیدبک، در نوروفیدبک ترکیبی از QEEG و بیوفیدبک که روشهای تخصصی درمانی است فرزند شما مقابل یک مانیتور قرار خواهید گرفت و الکترودی که بر روی سر شما قرار میگیرد و امواج مغزی او دریافت می گردد و به سیستم رایانه هدایت می کند .

دلایل میگرن در کودکان چیست

شایع ترین علت سردردهای مکرر و عود کننده در کودکان بیماری میگرن است. گاه علت بروز سردرد در کودکان علتی بیرون از مغز است که به آن سردردهای ثانویه گفته می شود که بعضی از انواع مهم آن مانند ضربه مغزی، تومورهای مغزی، عفونت، بیماریهای التهابی یا افزایش فشار داخل جمجمه هستند. اما اگر علت سردرد مربوط به خود مغز باشد، شایع ترین علت آن بیماری میگرن می باشد.

 

شایع ترین علت سردردهای مکرر و عود کننده در کودکان بیماری میگرن است. گاه علت بروز سردرد در کودکان علتی بیرون از مغز است که به آن سردردهای ثانویه گفته می شود که بعضی از انواع مهم آن مانند ضربه مغزی، تومورهای مغزی، عفونت، بیماریهای التهابی یا افزایش فشار داخل جمجمه هستند. اما اگر علت سردرد مربوط به خود مغز باشد، شایع ترین علت آن بیماری میگرن در کودکان می باشد.

فرق میگرن با سردرد چیست؟

سردرد ثانویه در کودکان بسیار شایع بوده، شایع ترین علت مراجعه کودکان به متخصص فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان می باشد. میزان شیوع سردرد در کودکان از ۴۰ تا ۸۰ درصد متفاوت است البته شیوع سردرد مداوم یا میگرن در کودکان کمتر بوده و تا 10 درصد گزارش شده است. در حدود ۹۰ درصد از سردرد در کودکان ناشی از علل مهمی نیستند و نیاز به پیگیری ندارند. علل شایع تر بروز سردرد در کودکان شامل کم خوابی، گرسنگی یا تشنگی، ضربه های کوچک به سر، تماشای بیش از حد تلویزیون یا بازی با کامپیوتر، ضعف بینایی یا بیماری آستیگماتیسم، فشارهای عصبی، تنش، اضطراب می باشند. گاهی هم برخی از عفونت‌ها مثل سرماخوردگی، عفونت‌های گوش یا سینوس‌ها، تومور داخل مغزی، افزایش فشار داخل مغزی، عفونت مغزی و یا عفونت‌های ادراری، می‌تواند باعث ایجاد این بیماری در کودکان شود.

انواع میگرن در کودکان چه هستند؟

الف) میگرن شایع یا میگرن بدون اورا:

بیش از 90 درصد از میگرن، از نوع میگرن بدون اورا یا میگرن شایع است. میگرن بدون اورا شامل بیش از ۵ حمله سردرد در یک سال گذشته است که به مدت بیش از دو تا 72 ساعت به همراه دو علامت از موارد سردرد ضربان دار، سردرد یکطرفه، سردردی که مانع فعالیت شود و یا با فعالیت تشدید شود و سردرد با شدت متوسط تا شدید باشد و یکی یا همه موارد تهوع، استفراغ، سرگیجه، ترس از نورو ترس از صدا تعریف می شود.  میگرن بدون اورا در دوران کودکی با شیوع بیشتری دو طرفه است و بیشتر در ناحیه پیشانی یا گیجگاهی دو طرف حس می شود اگرچه در کودکان ۳۵ درصد موارد یک طرفه است در صورتی که در بزرگسالان در ۶۰ درصد موارد یک طرفه می باشد. این نوع از میگرن نسبت به بزرگسالان در کودکان با شیوع بیشتری حساسیت به نور و صدا را به عنوان تنها علامت میگرن در کودکان می بینیم.

بیش از 90 درصد از میگرن، از نوع میگرن بدون اورا یا میگرن شایع است. میگرن بدون اورا شامل بیش از ۵ حمله سردرد در یک سال گذشته است که به مدت بیش از دو تا 72 ساعت به همراه دو علامت از موارد سردرد ضربان دار، سردرد یکطرفه، سردردی که مانع فعالیت شود و یا با فعالیت تشدید شود و سردرد با شدت متوسط تا شدید باشد و یکی یا همه موارد تهوع، استفراغ، سرگیجه، ترس از نورو ترس از صدا تعریف می شود.  میگرن بدون اورا در دوران کودکی با شیوع بیشتری دو طرفه است و بیشتر در ناحیه پیشانی یا گیجگاهی دو طرف حس می شود اگرچه در کودکان ۳۵ درصد موارد یک طرفه است در صورتی که در بزرگسالان در ۶۰ درصد موارد یک طرفه می باشد. این نوع از میگرن نسبت به بزرگسالان در کودکان با شیوع بیشتری حساسیت به نور و صدا را به عنوان تنها علامت میگرن می بینیم.

ب) میگرن کلاسیک یا میگرن با اورا:

در بیماری کمتر شایع از انواع میگرن در کودکان، میگرن با اورا است که وجود حداقل سه حمله سردرد در یک سال گذشته برای تشخیص آن کافی است. ویژگی میگرن با اورا اینگونه است که در حدود ۱۰ درصد کودکان یک شروع تدریجی از یک علامت عصبی هشدار دهنده به عنوان اورا را قبل از شروع سردرد ذکر می کنند به طوری که این علامت نشان از شروع بعدی سردرد دارد. اورا یکی از شش علامت بینایی، حسی، حرکتی مانند فلجی اندام، تکلمی، علامت ساقه مغز و یا شبکیه چشم می تواند باشد که بیشتر از 5 و کمتر از 60 دقیقه طول می کشد و حداکثر 60 دقیقه بعد از اورا سردرد شروع می شود. در کودکان مبتلا به میگرن با اورا شایع ترین نوع اورا به صورت اورای بینایی را قبل یا حین شروع سردرد ذکر می کنند. اورای بینایی به صورت نقطه هایرنگ، نور و جرقه توصیف شده و معمولاً در هر دو چشم به وجود می آید و تنها در ۷ درصد موارد تک چشمی است. اورا معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد.

ج) واریانت میگرن:

اختلالاتی هستند که در دوران کودکی و شیرخوارگی به صورت علائم بیماری های گوارشی بروز می کنند، و وقتی متخصص گوارش کودکان سیستم گوارشی را به طور کامل بررسی می کند هیچ یافته غیر طبیعی مشاهده نمی کند و در واقع بیماری اصلی همان میگرن کودکان است که در سن کم با علائم گوارشی ظاهر شده است و به آن واریانت میگرن گفته می شود. انواعی از واریانت میگرن مانند استفراغ دوره ای، سرگیجه حمله ای خوش خیم، میگرن شکمی و تورتیکولی یا کجی گردن حمله ای خوش خیم هستند. یکی از انواع شایع واریانت میگرن، میگرن شکمی است که بر خلاف انواع دیگر سردرد کودکان، محل اصلی درد در شکم بیمار خواهد بود. شدت درد شکم در میگرن شکمی از خفیف تا شدید متفاوت خواهد بود. علایم همراه درد شکم شامل تهوع، اسفراغ، رنگ پریدگی و بی اشتهایی می باشند. هر حمله میگرن در کودک شکمی از یک ساعت تا سه روز به طول می انجامد و در بین حملات کودک کاملاً خوشحال و سالم به نظر می رسد.

علل ایجاد میگرن چیست؟

در گذشته تصور می شد که گشادی یا تنگی اولیه عروق مغزی و درنهایت کاهش اکسیژن رسانی به بافت مغزی موجب بروز حمله سردرد میگرنی می شود. امروزه البته تحقیقات نشان می دهد که مکانیسم اولیه بروز میگرن ناشی از تغییراتی است که در کانالهای یونی سلولهای مغزی اتفاق می افتد مشابه با علتی که در بروز حملات تشنج دخیل می باشد. غذاهایی که در اغلب اوقات بیشترین اثر را در تشدید میگرن دارد عبارت است از پنیر وشکلات و در درجه سوم پرتقال. پنیر و شکلات دارای تیرامین، است. تیرامین رگهای خونی را گشاد می کند. امروزه اعتقاد بر این است که اکثر سردردهای میگرنی طی بیماری های ویروسی و تب رخ می دهند. با این وجود سردرد می تواند بعلت خواب کمتر از حد معمول پدیدار شود. در برخی بچه ها تشنگی ، ضربه  به سر ، تماشای بیش از حد تلویزیون یا کامپیوتر ، عفونت های گوش ، سینوزیت ، عفونت های ادراری ، سرماخوردگی ، آنفلوآنزا ، عدم خوردن یک وعده غذایی در روز که منجر به پایین آمدن سطح قند خون می شود. از دیگر عوامل می توان به استرس، اضطراب  و ترس در خانه و یا مدرسه، توده مغزی، فشار خون بالا، مشکلات دندان، مشکلات چشمی، مشکلات مفصل گیجگاهی– فکی، هیجان، مسافرت، مصرف شکلات و گوشت‌های آماده مثل سوسیس  و کالباس به دلیل داشتن نیترات اشاره کرد.

اقدامات تشخیصی برای میگرن کودکان چیست؟

 اولین اقدام تشخیصی یک پزشک اعصاب کودکان، حین مراجعه کودک مبتلا به میگرن انجام معاینه دقیق است. گاه لازم است برای افتراق از تشنج بررسی بیشتر از جمله نوار مغز دقیق انجام شود. در سیر معاینه عصبی کودک وجود معیارهای زیر نشانه ضرورت انجام تصویربرداری و ام آر آی مغزی است:

• بروز یک حمله جدید سردرد شدید
• تغییر در نوع کیفیت حمله سردرد
• وجود نشانه ادم پاپی در معاینه ته چشم (افزایش فشار داخل مغزی)
• وجود نقایص عصبی موضعی
• هر نوع سردرد در یک کودک کمتر از ۶ سال
• تغییر در سطح هوشیاری بیمار
• بروز همزمان تشنج و سردرد
• وجود علائم میگرن در کودکی که سابقه خانوادگی میگرن ندارد
• وجود علائم سردرد در منطقه پس سری
• سردردی که مانع خواب کودک شود و یا سردرد همراه استفراغ صبحگاهی
• سردرد همراه با علائم عفونت مغزی مانند مننژیت

چه نکاتی را بیماران میگرنی باید رعایت کنند؟

بهترین راهکار برای درمان میگرن رعایت نکاتی است که موجب پیشگیری از بروز حملات میگرن می شود. آنچه کودک و والدین باید درباره درمان میگرن در کودکان بدانند اجتناب از خوردن غذاهایی است که ممکن است سبب تشدید حملات میگرن شود. همچنین باید شرایط تنش زا و اضطراب آور را تا حد توان کنترل کرد، بدین ترتیب که کودک با بزرگ شدن و رسیدن به دوران بلوغ در کنترل محیط خود و فشارهای روانی موفق تر خواهد شد. به منظور کنترل استرس ها و ایجاد آرامش روانی در صورتی که بتوان از طریق آموزش صحیح به کودک یاد داد چگونه با مشکلات دست و پنجه نرم کند، می توان امیدوار بود در مواقعی که شکست های متعدد رخ می دهد، آرامش خود را حفظ کند.

انواع روش های درمان میگرن در کودکان چه هستند؟

در صورتی که کودک مبتلا به میگرن در هر هفته حداقل یک حمله سردرد داشته باشد، درمان دارویی برای مدت زمان کمی طولانی حداقل سه تا شش ماهه و برای پیشگیری از  میگرن ضروری است. همچنین در مواردی که  سردرد موجب اختلال در فعالیت کودک در مدرسه، خانه یا اجتماع شود نیز درمان دارویی مشابه لازم است. در غیر این صورت فقط درمان با داروهای مسکن در زمان حمله سردرد میگرنی کفایت می‌کند. داروهای مفید در درمان میگرن شامل داروهای فاز حاد سردرد بوده که عمدتاً از داروهای مسکن مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده می شود. البته استفاده از آسپیرین در کودکان برای کنترل حملات سردرد میگرنی توصیه نمی شود. برای پیشگیری از حملات سردرد نیز از داروهای مختلفی مانند پروپرانولول، سدیم والپروآت، آمی تریپتیلین، توپیرامات، پره گابالین و لوتیراستام استفاده می شود. البته تجویز این داروها و دوز مصرفی آنها حتماً باید با مراجعه حضوری و ویزیت بیمار توسط پزشک اعصاب کودکان انجام گیرد.

رژیم غذایی افراد میگرنی چگونه است ؟

غذاهایی هستند که مصرف آنها موجب تشدید سردردهای میگرنی در کودکان می شود. پنیر کهنه تحریک کننده میگرن شناخته می‌شود. براساس تحقیقات انجام‌شده، این فرضیه مطرح می‌شود که دلیل محرک‌بودن پنیر کهنه این است که این نوع پنیرها معمولا حاوی مقادیر زیادی تیرامین هستند که این عامل می‌تواند بر رگ‌های خونی تأثیر بگذارد و درنهایت منجر به سردرد شود. شکلات نیزبه‌ عنوان محرک میگرن گزارش می شود. دو ماده به نام‌های فنتیل‌آمین و فلاونوئید که در شکلات وجود دارند، عامل اصلی محرک بودن این ماده‌ی غذایی برای میگرن و انواع سردرد است. گوشت‌های فرآوری‌شده مانند انواع هات‌داگ و کالباس دارای مواد نگهدارنده هستند که آنها را با نام نیترات و نیتریت می‌شناسیم و این عوامل می‌توانند سردرد را در افراد حساس، تشدید کند. افرادی که رژیم غذایی پرچرب دارند، دو برابر بیش از دیگران دچار سردرد میگرنی می‌شوند. کودکانی که به میگرن مبتلا هستند بیش از دیگران در معرض سردردهای ناشی از خوردن مواد غذایی سرد مانند انواع بستنی قرار دارند. بنابراین این افراد برای پیشگیری از شدت درد و تحریک سردرد، بهتر است از خوردن نوشیدنی‌ها و غذاهای خیلی سرد اجتناب کنند. کافئین موجود در قهوه، چایو نوشابه های گازدار معمولا به‌عنوان دارویی برای سردرد در نظر گرفته می‌شود اما در کمال تعجب باید بدانید که بعضی از شواهد نشان می‌دهد که این ماده به ‌طور غیرمستقیم می‌تواند محرک و تشدید کننده میگرن در کودکان باشد.

با وجود اینکه رژیم غذایی نمی‌تواند کسی را به میگرن مبتلا کند، ولی یکی از فاکتورهایی است که می‌تواند بر شدت و تناوب درد در افراد مبتلا به میگرن تأثیرگذار باشد. درنتیجه، اگر مبتلایان به میگرن متوجه تحریک سردرد بر اثر مصرف مواد غذایی خاص شدند، بهترین درمان برای آنها این است که مصرف آن را متوقف کنند یا به حداقل برسانند.

فرق میگرن با سردرد چیست؟

سردرد ثانویه در کودکان بسیار شایع بوده، شایع ترین علت مراجعه کودکان به پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان می باشد. میزان شیوع سردرد در کودکان از ۴۰ تا ۸۰ درصد متفاوت است البته شیوع سردرد مداوم یا میگرن در کودکان کمتر بوده و تا 10 درصد گزارش شده است. در حدود ۹۰ درصد از سردرد در کودکان ناشی از علل مهمی نیستند و نیاز به پیگیری ندارند. علل شایع تر بروز سردرد در کودکان شامل کم خوابی، گرسنگی یا تشنگی، ضربه های کوچک به سر، تماشای بیش از حد تلویزیون یا بازی با کامپیوتر، ضعف بینایی یا بیماری آستیگماتیسم، فشارهای عصبی، تنش، اضطراب می باشند. گاهی هم برخی از عفونت‌ها مثل سرماخوردگی، عفونت‌های گوش یا سینوس‌ها، تومور داخل مغزی، افزایش فشار داخل مغزی، عفونت مغزی و یا عفونت‌های ادراری، می‌تواند باعث ایجاد این بیماری در کودکان شود.

انواع میگرن در کودکان چه هستند؟

الف) میگرن شایع یا میگرن بدون اورا:

بیش از 90 درصد از میگرن، از نوع میگرن بدون اورا یا میگرن شایع است. میگرن بدون اورا شامل بیش از ۵ حمله سردرد در یک سال گذشته است که به مدت بیش از دو تا 72 ساعت به همراه دو علامت از موارد سردرد ضربان دار، سردرد یکطرفه، سردردی که مانع فعالیت شود و یا با فعالیت تشدید شود و سردرد با شدت متوسط تا شدید باشد و یکی یا همه موارد تهوع، استفراغ، سرگیجه، ترس از نورو ترس از صدا تعریف می شود.  میگرن بدون اورا در دوران کودکی با شیوع بیشتری دو طرفه است و بیشتر در ناحیه پیشانی یا گیجگاهی دو طرف حس می شود اگرچه در کودکان ۳۵ درصد موارد یک طرفه است در صورتی که در بزرگسالان در ۶۰ درصد موارد یک طرفه می باشد. این نوع از میگرن نسبت به بزرگسالان در کودکان با شیوع بیشتری حساسیت به نور و صدا را به عنوان تنها علامت میگرن می بینیم.

ب) میگرن کلاسیک یا میگرن با اورا:

در بیماری کمتر شایع از انواع میگرن در کودکان، میگرن با اورا است که وجود حداقل سه حمله سردرد در یک سال گذشته برای تشخیص آن کافی است. ویژگی میگرن با اورا اینگونه است که در حدود ۱۰ درصد کودکان یک شروع تدریجی از یک علامت عصبی هشدار دهنده به عنوان اورا را قبل از شروع سردرد ذکر می کنند به طوری که این علامت نشان از شروع بعدی سردرد دارد. اورا یکی از شش علامت بینایی، حسی، حرکتی مانند فلجی اندام، تکلمی، علامت ساقه مغز و یا شبکیه چشم می تواند باشد که بیشتر از 5 و کمتر از 60 دقیقه طول می کشد و حداکثر 60 دقیقه بعد از اورا سردرد شروع می شود. در کودکان مبتلا به میگرن با اورا شایع ترین نوع اورا به صورت اورای بینایی را قبل یا حین شروع سردرد ذکر می کنند. اورای بینایی به صورت نقطه هایرنگ، نور و جرقه توصیف شده و معمولاً در هر دو چشم به وجود می آید و تنها در ۷ درصد موارد تک چشمی است. اورا معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد.

ج) واریانت میگرن:

اختلالاتی هستند که در دوران کودکی و شیرخوارگی به صورت علائم بیماری های گوارشی بروز می کنند، و وقتی متخصص گوارش کودکان سیستم گوارشی را به طور کامل بررسی می کند هیچ یافته غیر طبیعی مشاهده نمی کند و در واقع بیماری اصلی همان کدد است که در سن کم با علائم گوارشی ظاهر شده است و به آن واریانت میگرن گفته می شود. انواعی از واریانت میگرن مانند استفراغ دوره ای، سرگیجه حمله ای خوش خیم، میگرن شکمی و تورتیکولی یا کجی گردن حمله ای خوش خیم هستند. یکی از انواع شایع واریانت میگرن، میگرن شکمی است که بر خلاف انواع دیگر سردرد کودکان، محل اصلی درد در شکم بیمار خواهد بود. شدت درد شکم در میگرن شکمی از خفیف تا شدید متفاوت خواهد بود. علایم همراه درد شکم شامل تهوع، اسفراغ، رنگ پریدگی و بی اشتهایی می باشند. هر حمله میگرن شکمی از یک ساعت تا سه روز به طول می انجامد و در بین حملات کودک کاملاً خوشحال و سالم به نظر می رسد.

علل ایجاد میگرن در کودکان چیست؟

در گذشته تصور می شد که گشادی یا تنگی اولیه عروق مغزی و درنهایت کاهش اکسیژن رسانی به بافت مغزی موجب بروز حمله میگرنی می شود. امروزه البته تحقیقات نشان می دهد که مکانیسم اولیه بروز میگرن ناشی از تغییراتی است که در کانالهای یونی سلولهای مغزی اتفاق می افتد مشابه با علتی که در بروز حملات تشنج دخیل می باشد. غذاهایی که در اغلب اوقات بیشترین اثر را در تشدید میگرن دارد عبارت است از پنیر وشکلات و در درجه سوم پرتقال. پنیر و شکلات دارای تیرامین، است. تیرامین رگهای خونی را گشاد می کند. امروزه اعتقاد بر این است که اکثر سردردهای میگرنی طی بیماری های ویروسی و تب رخ می دهند. با این وجود سردرد می تواند بعلت خواب کمتر از حد معمول پدیدار شود. در برخی بچه ها تشنگی ، ضربه  به سر ، تماشای بیش از حد تلویزیون یا کامپیوتر ، عفونت های گوش ، سینوزیت ، عفونت های ادراری ، سرماخوردگی ، آنفلوآنزا ، عدم خوردن یک وعده غذایی در روز که منجر به پایین آمدن سطح قند خون می شود. از دیگر عوامل می توان به استرس، اضطراب  و ترس در خانه و یا مدرسه، توده مغزی، فشار خون بالا، مشکلات دندان، مشکلات چشمی، مشکلات مفصل گیجگاهی– فکی، هیجان، مسافرت، مصرف شکلات و گوشت‌های آماده مثل سوسیس  و کالباس به دلیل داشتن نیترات اشاره کرد.

اقدامات تشخیصی برای میگرن کودکان چیست؟

 اولین اقدام تشخیصی یک پزشک اعصاب کودکان، حین مراجعه کودک مبتلا به میگرن انجام معاینه دقیق است. گاه لازم است برای افتراق از تشنج بررسی بیشتر از جمله نوار مغز دقیق انجام شود. در سیر معاینه عصبی کودک وجود معیارهای زیر نشانه ضرورت انجام تصویربرداری و ام آر آی مغزی است:

معیار های ضرورت تصویر برداری مغزی

1. بروز یک حمله جدید سردرد شدید
2. تغییر در نوع کیفیت حمله سردرد
3. وجود نشانه ادم پاپی در معاینه ته چشم (افزایش فشار داخل مغزی)
4. وجود نقایص عصبی موضعی
5. هر نوع سردرد در یک کودک کمتر از ۶ سال
6. تغییر در سطح هوشیاری بیمار
7. بروز همزمان تشنج و سردرد
8. وجود علائم میگرن در کودکی که سابقه خانوادگی میگرن ندارد
9. وجود علائم سردرد در منطقه پس سری
10. سردردی که مانع خواب کودک شود و یا سردرد همراه استفراغ صبحگاهی
11. سردرد همراه با علائم عفونت مغزی مانند مننژیت

چه نکاتی را بیماران میگرنی باید رعایت کنند؟

بهترین راهکار برای درمان میگرن رعایت نکاتی است که موجب پیشگیری از بروز حملات میگرن می شود. آنچه کودک و والدین باید درباره درمان میگرن بدانند اجتناب از خوردن غذاهایی است که ممکن است سبب تشدید حملات میگرن شود. همچنین باید شرایط تنش زا و اضطراب آور را تا حد توان کنترل کرد، بدین ترتیب که کودک با بزرگ شدن و رسیدن به دوران بلوغ در کنترل محیط خود و فشارهای روانی موفق تر خواهد شد. به منظور کنترل استرس ها و ایجاد آرامش روانی در صورتی که بتوان از طریق آموزش صحیح به کودک یاد داد چگونه با مشکلات دست و پنجه نرم کند، می توان امیدوار بود در مواقعی که شکست های متعدد رخ می دهد، آرامش خود را حفظ کند.

انواع روش های درمان میگرن در کودکان چه هستند؟

در صورتی که کودک مبتلا به این بیماری در هر هفته حداقل یک حمله سردرد داشته باشد، درمان دارویی برای مدت زمان کمی طولانی حداقل سه تا شش ماهه و برای پیشگیری از  میگرن ضروری است. همچنین در مواردی که  سردرد موجب اختلال در فعالیت کودک در مدرسه، خانه یا اجتماع شود نیز درمان دارویی مشابه لازم است. در غیر این صورت فقط درمان با داروهای مسکن در زمان حمله سردرد میگرنی کفایت می‌کند. داروهای مفید در درمان میگرن شامل داروهای فاز حاد سردرد بوده که عمدتاً از داروهای مسکن مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده می شود. البته استفاده از آسپیرین در کودکان برای کنترل حملات سردرد میگرنی توصیه نمی شود. برای پیشگیری از حملات سردرد نیز از داروهای مختلفی مانند پروپرانولول، سدیم والپروآت، آمی تریپتیلین، توپیرامات، پره گابالین و لوتیراستام استفاده می شود. البته تجویز این داروها و دوز مصرفی آنها حتماً باید با مراجعه حضوری و ویزیت بیمار توسط پزشک اعصاب کودکان انجام گیرد.

رژیم غذایی کودکان مبتلا به میگرن چگونه است ؟

غذاهایی هستند که مصرف آنها موجب تشدید سردردهای میگرنی می شود. پنیر کهنه تحریک کننده میگرن شناخته می‌شود. براساس تحقیقات انجام‌شده، این فرضیه مطرح می‌شود که دلیل محرک‌بودن پنیر کهنه این است که این نوع پنیرها معمولا حاوی مقادیر زیادی تیرامین هستند که این عامل می‌تواند بر رگ‌های خونی تأثیر بگذارد و درنهایت منجر به سردرد شود. شکلات نیزبه‌ عنوان محرک گزارش می شود. دو ماده به نام‌های فنتیل‌آمین و فلاونوئید که در شکلات وجود دارند، عامل اصلی محرک بودن این ماده‌ی غذایی برای میگرن و انواع سردرد است. گوشت‌های فرآوری‌شده مانند انواع هات‌داگ و کالباس دارای مواد نگهدارنده هستند که آنها را با نام نیترات و نیتریت می‌شناسیم و این عوامل می‌توانند سردرد را در افراد حساس، تشدید کند. افرادی که رژیم غذایی پرچرب دارند، دو برابر بیش از دیگران دچار سردرد میگرنی می‌شوند. افرادی که به میگرن مبتلا هستند بیش از دیگران در معرض سردردهای ناشی از خوردن مواد غذایی سرد مانند انواع بستنی قرار دارند. بنابراین این افراد برای پیشگیری از شدت درد و تحریک سردرد، بهتر است از خوردن نوشیدنی‌ها و غذاهای خیلی سرد اجتناب کنند. کافئین موجود در قهوه، چایو نوشابه های گازدار معمولا به‌عنوان دارویی برای سردرد در نظر گرفته می‌شود اما در کمال تعجب باید بدانید که بعضی از شواهد نشان می‌دهد که این ماده به ‌طور غیرمستقیم می‌تواند محرک و تشدید کننده باشد.

با وجود اینکه رژیم غذایی نمی‌تواند کسی را به این بیماری مبتلا کند، ولی یکی از فاکتورهایی است که می‌تواند بر شدت و تناوب درد در افراد مبتلا به میگرن تأثیرگذار باشد. درنتیجه، اگر مبتلایان متوجه تحریک سردرد بر اثر مصرف مواد غذایی خاص شدند، بهترین درمان برای آنها این است که مصرف آن را متوقف کنند یا به حداقل برسانند.

شایع ترین علت سردردهای مکرر و عود کننده در کودکان مبتلا به این بیماری است. گاه علت بروز سردرد در کودکان علتی بیرون از مغز است که به آن سردردهای ثانویه گفته می شود که بعضی از انواع مهم آن مانند ضربه مغزی، تومورهای مغزی، عفونت، بیماریهای التهابی یا افزایش فشار داخل جمجمه هستند. اما اگر علت سردرد مربوط به خود مغز باشد، شایع ترین علت آن بیماری میگرن می باشد.

دلایل بیش فعالی در کودکان

چرا تشخیص بیش فعالی را باید جدی گرفت؟

توجه و تمرکز در کودکان حاصل ارتباط میان قست های خاصی از مغز بخصوص در ناحیه جلوی مغز یا فرونتال است. برای ایجاد توجه کافی در فعالیت های روزانه یک ماده شیمیایی به نام دوپامین که یک پیامرسان عصبی یا نوروترانسمیتر  نامیده می شود، نقش اصلی را بازی می کند. با کاهش دوپامین و یا با کاهش اثر آن بر روی گیرنده های نورن های مغزی بیماری بیش فعالی یا اختلال در توجه و تمرکز یا ADHD خلاصه شده Attention Deficit Hyperactivity Disorder  ظاهر می شود. کودکان بسیاری هستند که هوش کافی و یا حتی هوش خیلی خوبی دارند ولی قادر به تحصیل و یادگیری موفق نمی باشند. علت اصلی افت تحصیلی در این کودکان عدم توانایی تمرکز و توجه کافی در انجام تحصیلات موفق می باشد.